Ανάπτυξη εμβρύου - Συνηθισμένες ενοχλήσεις της μητέρας
Η εγκυμοσύνη χωρίζεται σε τρίμηνα, 13 εβδομάδων περίπου το καθένα, στα οποία προβλέπεται και συγκεκριμένη εμβρυική ανάπτυξη. Η ημέρα της σύλληψης, σε γυναίκες με σταθερό κύκλο 28 ημερών περίπου, προσδιορίζεται κατά κανόνα δύο εβδομάδες μετά την αρχή της τελευταίας περιόδου.
Πρώτο Τρίμηνο
Αρχίζει να διαμορφώνεται το έμβρυο. Σχηματίζεται ο εγκέφαλος (6η-7η εβδομάδα) και οι χτύποι της καρδιάς γίνονται αντιληπτοί με το υπερηχογράφημα.
Στις 9 εβδομάδες σχηματίζονται τα βασικά εσωτερικά όργανα και το έμβρυο φτάνει τα 1,7 εκατοστά (από το κεφάλι έως τους γλουτούς) και περίπου 2,5 εκατοστά ολικό μήκος (σώμα και πόδια μαζί).
Στο τέλος των 12 εβδομάδων το έμβρυο μετριέται περίπου 5 εκατοστά (κεφάλι-γλουτοί), 7.5 εκατοστά ολικό μήκος και ζυγίζει περίπου 40 γραμμάρια. Έχουν σχηματιστεί τα γεννητικά όργανα αλλά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ακόμα το φύλο με το υπερηχογράφημα. Το έμβρυο ήδη κινείται, οι κινήσεις είναι εμφανείς με το υπερηχογράφημα αλλά δε γίνονται αντιληπτές από τη μητέρα.
Στο διάστημα αυτό η μητέρα αυξάνει βάρος περίπου 1-2 κιλά ανάλογα με τη διατροφή, την άσκηση και ενδεχόμενη ναυτία που ίσως παρουσιάσει. Οι ναυτίες δεν είναι απαραίτητα πρωινές και μπορεί να φτάσουν μέχρι τον έμετο. Οι γευστικές προτιμήσεις μπορεί να αλλάξουν. Οι μαστοί μεγαλώνουν και γίνονται πιο ευαίσθητοι. Το χρώμα στις θηλές μπορεί να γίνει πιό έντονο και οι φακίδες ή δερματικοί σπίλοι (ελιές) μπορεί να αυξηθούν. Συνιστάται η έγκυος να επισκεφτεί τον οδοντίατρο και να είναι πιο συνεπής με την υγιεινή των δοντιών της καθώς η ουλίτιδα είναι πιό συχνή στην εγκυμοσύνη. Αίσθημα κόπωσης, αδυναμία, ζάλη και συναισθηματική αστάθεια (ευσυγκινισία, νευρικότητα κ.λπ.) είναι συνηθισμένα συμπτώματα. Στο τέλος του 1ου τριμήνου αρχίζει η μήτρα να προβάλει στο κατώτερο τμήμα της κοιλιάς.
Δεύτερο Τρίμηνο
Στην αρχή του 2ου τριμήνου, η καρδιά του εμβρύου χτυπάει ήδη πολύ γρήγορα (γύρω στους 160-180 σφύξεις ανά λεπτό) και η εγκυμοσύνη αρχίζει συνήθως να είναι εμφανής στον κοινωνικό περίγυρο. Το πρόσωπο του εμβρύου αρχίζει να σχηματίζεται καλύτερα.
Στις 16 εβδομάδες το έμβρυο έχει μήκος περίπου 14 εκατοστά (κεφάλι – γλουτοί) και ζυγίζει περίπου 150-180 γραμμάρια.
Από τις 16-22 εβδομάδες αρχίζει η μητέρα να καταλαβαίνει πιο καθαρά τις κινήσεις του εμβρύου (και λίγο νωρίτερα αν έχουν προηγηθεί άλλες εγκυμοσύνες). Πιό πρίν μπορεί να νιώθει «φτερουγίσματα» στην κοιλιά. Στο τέλος του 2ου τριμήνου το έμβρυο μπορεί να αρχίσει να έχει ωράριο ύπνου-εγρήγορσης το οποίο δεν είναι απαραίτητα ίδιο με της μητέρας.
Κατά το 2ο τρίμηνο το βάρος της μητέρας θα αυξηθεί κατά περίπου 6 κιλά και από αυτά μόνο το ένα κιλό αντιστοιχεί πραγματικά στο έμβρυο, τους υμένες και το αμνιακό υγρό. Οι θηλές του μαστού μπορεί να εκκρίνουν πρωτόγαλα, τα ούλα γίνονται πιό ευαίσθητα, οι ενοχλήσεις στο στομάχι πιό έντονες (δυσπεψία) και η δυσκοιλιότητα γίνεται συνηθισμένο παράπονο.Το σχήμα της μέσης χάνεται και οι πόνοι στην πλάτη μπορεί να αυξηθούν. Η σεξουαλικότητα, που μπορεί να είχε μειωθεί στο πρώτο τρίμηνο, επιστρέφει στα κανονικά και μπορεί να αυξηθεί. Γενικά είναι μια πιό ήρεμη περίοδος και ευνοείται η εμφάνιση σε μαλλιά και δέρμα.
Στις 24 εβδομάδες το ολικό μήκος του μωρού είναι περίπου 33 εκατοστά και ζυγίζει περίπου 500-600 γραμμάρια.
Τρίτο Τρίμηνο
Μετά τις 24 εβδομάδες το έμβρυο θεωρείται, δυνητικά, βιώσιμο εάν γεννηθεί. Αν αυτό γίνει νωρίτερα, οι πνεύμονες δεν είναι αρκετά ώριμοι για να το κρατήσουν ζωντανό. Στις 26 εβδομάδες ανοίγουν για πρώτη φορά τα βλέφαρα. Στις 32 εβδομάδες συνήθως το έμβρυο είναι με το κεφάλι προς τα κάτω. Άλλες φορές αυτό γίνεται λίγο πρίν τον τοκετό ή ακόμα και όταν αυτός αρχίσει.
Στις 32 εβδομάδες το έμβρυο έχει ολικό μήκος περίπου 40 εκατοστά ζυγίζει περίπου 1.5 κιλό.
Στο τελευταίο τρίμηνο το βάρος της μητέρας αυξάνεται κατά περίπου 5 κιλά. Η αναπνοή γίνεται λίγο πιό δύσκολη, το αίσθημα κόπωσης εντονότερο και η ανάγκη γιά ανάπαυση επιτακτικότερη. Η υπέρταση μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα ιδιαίτερα προς το τέλος της εγκυμοσύνης. Ο γιατρός πρέπει να ενημερωθεί σε περίπτωση που εμφανιστούν έντονα οιδήματα σε χέρια και πόδια. Στό τέλος του 3ου τριμήνου οι πόνοι στην πλάτη θα γίνουν πιό έντονοι και η σεξουαλικότητα μπορεί να ελαττωθεί σημαντικά. Η συχνουρία και η δυσκοιλιότητα αποτελούν συχνά φαινόμενα.
Πρός το τέλος του 3ου τριμήνου οι συσπάσεις της μήτρας είναι αρκετά έντονες και συχνές. Οι συσπάσεις αυτές λέγονται Braxton-Hicks και αποτελούν την «προπόνηση» της μήτρας για τον τοκετό. Έχουν το χαρακτηριστικό ότι είναι σχετικά ανώδυνες, διαρκούν περίπου 0.5-1 λεπτό της ώρας και εμφανίζονται κάθε 5-15 λεπτά. Παρουσιάζονται συχνότερα μετά από σωματική κόπωση ή ορθοστασία και συνήθως υποχωρούν με ανάπαυση.
Στις 36 εβδομάδες το μωρό έχει ολικό μήκος περίπου 45 εκατοστά και ζυγίζει περίπου 2.5 κιλά.
Πριν από τη γέννα θα πρέπει να έχει ετοιμαστεί ο χώρος του μωρού με τον απαραίτητο εξοπλισμό για την υποδοχή στο σπίτι.
Η παρακολούθηση της εγκυμοσύνης καθ’όλη τη διάρκειά της καθορίζεται από τον ιατρό με πρόγραμμα που δίδεται από την αρχή και μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε γυναίκας και τη βαθμό κινδύνου της εγκυμοσύνης.
Συνηθισμένες "φυσιολογικές" ενοχλήσεις:
• Πόνος στην πλάτη
• Δυσκοιλιότητα
• Κράμπες
• Ανώδυνες συσπάσεις μήτρας (Braxton-Hicks)
• Καούρα στο στομάχι
• Εξάντληση-Αίσθημα λιποθυμίας
• Αυπνία-αλλαγές στη διάθεση
• Κατακράτηση υγρών-οίδημα
• Κιρσοί (διόγκωση φλεβών) κάτω άκρων
